انواع پروتز دندان
پروتزهای دندانی به سه دسته کلی تقسیم میشوند: پروتزهای ثابت، پروتزهای متحرک و پروتزهای ترکیبی. هر کدام از این انواع دارای زیرمجموعههایی هستند که با توجه به نیاز بیمار انتخاب میشوند.
1. پروتزهای ثابت
پروتزهای ثابت بر روی دندانهای طبیعی یا ایمپلنتها قرار میگیرند و قابل برداشتن توسط بیمار نیستند. این نوع پروتزها به دلیل ظاهر طبیعی و راحتی بالا، محبوبیت زیادی دارند.
• روکش دندان (Crown): برای پوشاندن و تقویت دندانهای آسیبدیده یا ضعیف استفاده میشود. روکشها از موادی مانند سرامیک، فلز یا ترکیب این دو ساخته میشوند.
• بریج دندان (Bridge): برای جایگزینی یک یا چند دندان از دسترفته استفاده میشود. بریج بر روی دندانهای مجاور (بهعنوان تکیهگاه) یا ایمپلنتها قرار میگیرد.
• ایمپلنت با پروتز ثابت: یک پیچ تیتانیومی که در استخوان فک کاشته میشود و بهعنوان پایهای برای پروتز ثابت عمل میکند.
2. پروتزهای متحرک
این پروتزها قابلیت برداشتن و تمیز کردن توسط بیمار را دارند و برای افرادی مناسب هستند که همه یا تعداد زیادی از دندانهای خود را از دست دادهاند.
• دستدندان کامل (Full Denture): برای جایگزینی کل دندانهای از دسترفته فک بالا یا پایین استفاده میشود. این پروتز از مواد آکریلیک ساخته میشود و گاهی پایههای فلزی نیز در آن به کار میروند.
• پروتز پارسیل (Partial Denture): برای افرادی که چند دندان را از دست دادهاند، اما هنوز تعدادی از دندانهای طبیعی باقی ماندهاند. این پروتزها به دندانهای طبیعی متصل میشوند و با قلاب یا ساختارهای دیگر ثابت میشوند.
• پروتز انعطافپذیر (Flexible Partial Denture): نوعی پروتز پارسیل است که از مواد نرمتر و انعطافپذیر ساخته میشود و برای افرادی که به مواد سخت حساسیت دارند مناسب است.
3. پروتزهای ترکیبی (مانند اوردنچر)
در این دسته، پروتزهای متحرک یا نیمهمتحرک بر روی پایههای ایمپلنت یا دندانهای طبیعی قرار میگیرند و پایداری بیشتری نسبت به پروتزهای متحرک معمولی دارند.
انواع اوردنچر
اوردنچرها نوعی پروتز دندانی متنوع هستند که ثبات و عملکرد بهتری نسبت به دستدندانهای معمولی ارائه میدهند. این پروتزها بر روی ایمپلنتهای دندانی یا ریشههای طبیعی دندان قرار میگیرند و با ایجاد نگهداری بهتر، راحتی بیشتری فراهم میکنند. انواع اوردنچر بر اساس روش اتصال و سیستم پشتیبانی به دستههای زیر تقسیم میشوند:
1. اوردنچر ایمپلنتپایه
این نوع اوردنچر توسط ایمپلنتهای کاشته شده در استخوان فک پشتیبانی و نگهداری میشود. این مدل ثبات بسیار بالایی دارد و حرکت پروتز را هنگام جویدن یا صحبت کردن به حداقل میرساند. اوردنچرهای ایمپلنتپایه شامل موارد زیر هستند:
• اوردنچر میلهای (Bar-Retained):
• دارای یک میله فلزی متصل به ایمپلنتها.
• اوردنچر به این میله متصل میشود و نگهداری محکمتری ایجاد میکند.
• برای بیمارانی که به ثبات بیشتری نیاز دارند مناسب است.
• اوردنچر با اتصالات توپی (Ball-Retained):
• از اتصالات توپی و سوکتی استفاده میکند، بهطوری که ایمپلنت دارای اتصالات توپی و اوردنچر دارای سوکتهای متناظر است.
• فیت دقیق و نگهداری آسانی دارد.
• اوردنچر مغناطیسی (Magnet-Retained):
• از اتصالات مغناطیسی بین ایمپلنتها و پروتز استفاده میکند.
• گزینهای ساده و راحت برای بیمارانی که اولویت آنها سهولت استفاده است.
2. اوردنچر دندانپایه
این نوع اوردنچر بر روی ریشههای باقیمانده دندانهای طبیعی پشتیبانی میشود. ریشهها معمولاً شکلدهی و با روکشی فلزی (Coping) پوشیده میشوند تا دوام بیشتری داشته باشند.
• مزایا:
• ساختار طبیعی دندانها را حفظ کرده و از تحلیل بیشتر استخوان جلوگیری میکند.
• نگهداری و پشتیبانی خوبی فراهم میکند، بهویژه برای بیمارانی که چند دندان سالم دارند.
3. اوردنچر ثابت
یک راهکار ترکیبی که در آن اوردنچر بهصورت دائمی بر روی ایمپلنتها متصل میشود و فقط توسط دندانپزشک قابل برداشتن است.
• مزایا:
• حس و عملکرد مشابه دندانهای طبیعی را ارائه میدهد.
• نیاز به نگهداری کمتری نسبت به اوردنچرهای متحرک دارد.
4. اوردنچر متحرک
رایجترین نوع اوردنچر که بیمار میتواند برای تمیز کردن آن را بردارد. این پروتزها میتوانند توسط ایمپلنتها یا دندانهای طبیعی پشتیبانی شوند و ترکیبی از ثبات و راحتی در استفاده را ارائه میدهند.
5. اوردنچر با اتصالات لوکیتور (Locator-Retained Overdenture)
این نوع از اتصالات لوکیتور (نسخه مدرن اتصالات توپی) برای نگهداری پروتز استفاده میکند. این اتصالات کمحجم بوده و راهکاری انعطافپذیر برای اوردنچرها ارائه میدهند.
• مزایا:
• تنظیم و نگهداری آسان.
• نگهداری قوی بدون حجم زیاد.
عوامل مؤثر بر هزینه پروتز دندان
هزینه پروتز دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد که در زیر به مهمترین آنها اشاره میکنیم:
1. نوع پروتز: پروتزهای ثابت و ترکیبی (مانند اوردنچر) معمولاً هزینه بیشتری نسبت به پروتزهای متحرک دارند.
2. جنس مواد: موادی مانند سرامیک، فلز یا ترکیب آنها در تعیین هزینه نقش مهمی دارند. مواد با کیفیت بالاتر هزینه بیشتری دارند.
3. لابراتوار دندانسازی: کیفیت کار لابراتوار و تجهیزات آن تأثیر زیادی بر هزینه نهایی دارد.
4. دندانپزشک: تخصص، تجربه و مهارت دندانپزشک میتواند هزینهها را افزایش دهد.
5. تعداد دندانها: تعداد دندانهایی که باید جایگزین یا ترمیم شوند، مستقیماً بر هزینه اثر میگذارد.
6. شرایط فک و دندانها: وضعیت سلامت استخوان فک و لثه ممکن است نیاز به درمانهای تکمیلی مانند پیوند استخوان یا درمان لثه داشته باشد.
7. محل جغرافیایی: هزینههای دندانپزشکی در شهرهای بزرگ یا مناطق خاص ممکن است بیشتر باشد.
نتیجهگیری
پروتز دندان یکی از بهترین راهکارها برای بازگرداندن عملکرد و زیبایی دندانها است. انتخاب نوع پروتز بستگی به نیاز و شرایط خاص بیمار دارد. با در نظر گرفتن عواملی مانند نوع مواد، تجربه دندانپزشک و لابراتوار دندانسازی، میتوانید بهترین گزینه را انتخاب کنید. مشاوره با یک دندانپزشک حرفهای کمک میکند تا تصمیمگیری آگاهانهتری داشته باشید.
